khởi nghĩa mai thúc loan

By Admin 15/09/2023 0
Mai Hắc Đế
梅黑帝
Hoàng đế nước ta

(chi tiết...)

Đền thờ Mai Hắc Đế ở Phố Mai Hắc Đế, Hà Nội

Bạn đang xem: khởi nghĩa mai thúc loan

Vua nước ta thời Bắc thuộc
Lãnh đạo713 - 722
Kế nhiệmMai Thiếu Đế
Thông tin cẩn chung
Sinh670
làng Ngọc Trừng, xã Đông Liệt, thị trấn Sa Nam, châu Hoan
(nay là xã Nam Thái, thị trấn Nam Đàn, tỉnh Nghệ An)
Mất19 mon 10, 723
núi Đụn (xã Vân Diên, thị trấn Nam Đàn, tỉnh Nghệ An)
Thê thiếpĐinh Ngọc Tô
Phạm Thị Uyển
Hậu duệ
Hậu duệ
Mai Thị Cầu
Mai Kỳ Sơn
Mai Thúc Huy
Tên húy
Mai Thúc Loan
Mai Thúc Yên
Mai Lập Thành
Thụy hiệu
  • Hắc Đế (黑帝)
  • Đại vua (大皇帝)
Thân phụMai Hoàn
Thân mẫuMai An Hoà

Mai Hắc Đế (chữ Hán: 梅黑帝; 670 – 723), thương hiệu thiệt là Mai Thúc Loan (梅叔鸞),[1] là vị vua chỉ huy cuộc khởi nghĩa ngăn chặn sự lúc lắc đóng góp trong phòng Đường ở miền Bắc nước ta vô đầu thế kỉ loại 8.[2] Trong lịch sử dân tộc nước ta, ông được coi như 1 vị hero dân tộc bản địa.

Thời còn trẻ[sửa | sửa mã nguồn]

Mai Thúc Loan sinh vô năm Canh Ngọ (670) bên trên thôn Ngọc Trừng, Hoan Châu, ni nằm trong thị trấn Nam Đàn, Nghệ An. Theo Việt năng lượng điện u linh, thân phụ của Mai Thúc Loan là Mai Hoàn, u là Mai An Hòa vẹn toàn gốc Lộc Hà, TP Hà Tĩnh, phiêu lưu thanh lịch vùng Nam Đàn, Nghệ An.[3]

Theo sách Việt sử chi tiêu án, Mai Thúc Loan là kẻ làng mạc Hương Lãm, thị trấn Nam Đường, ni là thị xã Nam Đàn, tỉnh Nghệ An, tư thục thông thường thờ ông ở thôn chợ Sa Nam.[2]

Năm Mai Thúc Loan 10 tuổi tác, u lên đường lấy củi bị hổ vồ, không nhiều lâu sau phụ vương cũng thất lạc. Ông được người chúng ta của thân phụ là Đinh Thế đưa về nuôi, sau gả phụ nữ là Ngọc Tô cho tới. Sinh thời, Mai Thúc Loan vốn liếng cực kỳ mạnh khỏe, xuất sắc đô vật, học tập cực kỳ xuất sắc và đem chí rộng lớn. Ông cởi lò vật, lập phường săn bắn, tuyển mộ trai tráng vô vùng mưu lược việc rộng lớn. Vợ ông xuất sắc việc nông trang, nhờ cơ "gia sản ngày 1 nhiều, môn hạ ngày 1 tấp nập."

Nhờ chí du lãm lại được phu nhân tận tình cỗ vũ, Mai Thúc Loan kết đằm thắm với tương đối nhiều hào kiệt, trong tương lai phát triển thành những tướng tá tài tụ nghĩa bên dưới lá cờ của ông như Phòng Hậu, Thôi Thặng, Đàn Vân Du, Mao Hoành, Tùng Thụ, Tiết Anh, Hoắc Đan, Khổng Qua, Cam Hề, Sỹ Lâm, Sở Tân...

Sách An Nam chí lược ghi chép về ông là "Soái trưởng Giao Châu".

Khởi nghĩa[sửa | sửa mã nguồn]

Bối cảnh[sửa | sửa mã nguồn]

Năm 605, tướng tá căn nhà Tùy là Lưu Phương vượt qua những cuộc chống đối của những người Việt, thiết lập sự đô hộ trong phòng Tùy. Nhà Tùy thất lạc, căn nhà Đường lên thay cho, đặt điều nước Việt thực hiện An Nam Đô hộ phủ, đóng góp ở Giao Châu.[2]

Nguyên nhân[sửa | sửa mã nguồn]

Các cỗ chủ yếu sử thời cổ cho tới tận Việt Nam sử lược đều ko ghi rõ ràng vẹn toàn nhân của khởi nghĩa Mai Thúc Loan. Tuy nhiên, những sách và giáo trình lịch sử dân tộc nước ta được biên soạn từ trên đầu trong thời hạn 70 của thế kỷ XX chính thức xuất hiện tại vẹn toàn nhân nhận định rằng cuộc khởi nghĩa nổ rời khỏi tự "nạn cống trái khoáy vải" cho tới vua Đường.[4] Chuyện dân gian dối tương truyền rằng ông nằm trong đoàn phu gánh vải vóc nộp cho tới căn nhà Đường, đang được lôi kéo những phu gánh vải vóc nổi dậy chống quân Đường. Giáo sư Phan Huy Lê nhận định rằng truyền thuyết này "từ dạng truyền miệng đang đi tới hát chầu văn, vô thơ, khá phố đổi mới ở vùng Nghệ Tĩnh nhất là vùng Nam Đàn" nên dùng để địa thế căn cứ cho tới vẹn toàn nhân cuộc nổi dậy.[5] Quan điểm Mai Thúc Loan với mọi dân phu đang được nổi dậy tự lên đường gánh vải vóc nộp cho tới Dương Quý Phi ăn cũng khá được Giáo sư Trần Quốc Vượng thừa nhận.[6] Tuy nhiên Dương Quý Phi sinh vào năm 719 thì rất có thể thấy rõ ràng rằng đấy là chuyện ko thể xẩy ra nằm trong thời với Mai Thúc Loan (năm 722).[4] Việc cống vải vóc cho tới Dương Quý Phi ăn được xác lập là đem thiệt tuy nhiên là kể từ miền nam bộ Trung Hoa và người sử dụng ngựa vận đem.[7][8]

Hiện ni những căn nhà phân tích đều thống nhất: thuế cao, thuế nặng trĩu là vẹn toàn nhân khiến cho quần chúng nổi dậy ngăn chặn ách đô hộ căn nhà Đường, nổi trội là khởi nghĩa Hoan Châu. Đây là cuộc khởi nghĩa đem sự sẵn sàng, biết lựa chọn thời cơ, ko nên một cuộc đảo chính. Chuyện "cống vải" của An Nam chỉ là một trong những cụ thể của truyền thuyết, ko tồn bên trên vô thực tiễn. Chính GS Phan Huy Lê về sau đã và đang quá nhận, chuyện cống vải vóc trái khoáy ko thể và ko nên là vẹn toàn nhân chủ yếu nổ rời khỏi cuộc kháng chiến giải hòa dân tộc bản địa tự Mai Thúc Loan chỉ huy.[4][9][10]

Thời điểm[sửa | sửa mã nguồn]

Truyện Dương Tư Húc

Phiên âm: Khai Nguyên sơ, An Nam thủ lĩnh Mai Huyền Thành chúng ta, tự động xưng "Hắc Đế". Dữ Lâm Ấp, Chân Lạp quốc thông mưu lược, hãm An Nam phủ. Chiếu Tư Húc tướng tá binh thảo chi. Tư Húc chí Lĩnh Biểu, cưu mộ thủ lĩnh tử đệ binh mã thập dư vạn, thủ Phục Ba cố đạo dĩ tiến thủ, xuất kỳ bất ý. Huyền Thành cự văn binh chí, hoảng hoặc nối tiếp vô sở xuất, cánh vi quan tiền quân sở thay cho lâm trận trảm chi, tận tru kỳ đảng dữ, tích đua vi kinh quán nhi trả.

Dịch nghĩa: Những năm đầu niên hiệu Khai Nguyên (713-741), thủ lĩnh An Nam là Mai Huyền Thành bội nghịch, tự động xưng là "Vua Đen" (Hắc Đế), thông mưu lược với những nước Lâm Ấp, Chân Lạp, tiến công phá huỷ phủ trở nên An Nam. (Hoàng đế) sai Tư Húc rước quân dánh dẹp. Tư Húc cho tới Lĩnh Nam, tuyển mộ con em của mình bọn thủ lĩnh ở cơ, người và ngựa được rộng lớn chục vạn, theo dõi lối cũ của Mã Viện tuy nhiên tiến thủ tiến công bất thần. phường Huyền Thành chợt nghe tin cẩn quân (của Tư Húc) cho tới, hoảng hoảng ko suy nghĩ được nối tiếp gì, ngay tắp lự bị quan tiền quân bắt hoặc chém bị tiêu diệt bên trên trận, làm thịt không còn phe đảng, dồn xác bị tiêu diệt trở nên đụn rồi rút quân về.

Lưu Hú, Cựu Đường thư, Liệt truyện 134, Hoạn quan, Quyển 184.[11]

Các cỗ chủ yếu sử của Trung Quốc và nước ta đều chép thống nhất về Khởi nghĩa Hoan Châu tự Mai Thúc Loan chỉ huy nổ rời khỏi vào lúc thời hạn nửa đầu niên hiệu Khai Nguyên, đời vua Đường Huyền Tông, và bị dập tắt vô năm Bính Tuất (722).[12] Cựu Đường thư ghi một câu vô năm Khai Nguyên loại 10:

“ Ngày Bính Tuất mon 8, ngày thu, Lĩnh Nam án sát sứ là Bùi Trụ Tiên báo lên cấp cho bên trên (rằng) tướng tá giặc An Nam là bọn Mai Thúc Loan vây tiến công những châu thị trấn, (hoàng đế) sai Phiêu kỵ tướng tá quân kiêm Nội thị Dương Tư Húc tiến công dẹp. ”
— Cựu Đường thư, Bản kỷ: Huyền Tông Thượng, Quyển 8[13]

Tân Đường thư biên soạn tiếp sau đó 100 năm, đang được gắn thêm chủ yếu lại mon tuy nhiên năm thì vẫn chính là Khai Nguyên loại 10:

“ Tháng 7, ngày Bính Tuất người An Nam là bọn Mai Thúc Loan phản loàn, làm thịt bị tiêu diệt. ”
— Tân Đường thư, Bản kỷ: Duệ Tông - Huyền Tông, Quyển 5[14]

Một số căn nhà phân tích, bao hàm cả Giáo sư Phan Huy Lê[15], tự hiểu sai cụm kể từ Khai Nguyên sơ tức là "năm đầu niên hiệu Khai Nguyên" tuy nhiên nhận định rằng cuộc khởi nghĩa nổ rời khỏi năm 713 và phê phán những sử gia biên soạn Đại Việt sử ký toàn thư, Khâm lăm le Việt sử thông giám cương mục là ko đích. Khai Nguyên sơ ở trên đây nên được hiểu thực sự "những năm đầu niên hiệu Khai Nguyên", và năm Bính Tuất (722) nằm trong nửa đầu của niên hiệu Khai Nguyên (713 - 741) là trọn vẹn đúng mực.[16]

Một số căn nhà phân tích nhờ vào tư liệu có một không hai còn ghi lại đúng mực thời khắc khởi tức là "Tân gắn thêm hiệu bình Việt năng lượng điện u linh tập", được ghi chép vô thế kỉ XVII:

“ Đó là mon tư mùa hè năm Quý Sửu. Lúc ấy vô năm Khai Nguyên vẹn toàn niên thời Đường Huyền Tông. ”
— Gia Cát Thị, Tân gắn thêm hiệu bình Việt năng lượng điện u linh tập, Hương Lãm Hắc đế ký[17]

Nhà phân tích Lê Mạnh Chiến nêu cứ liệu nhận định rằng từ thời điểm tháng 1 cho tới mon 11 (âm lịch) năm Quý Sửu (713) vẫn nằm trong niên hiệu Tiên Thiên năm loại hai; chính thức từ thời điểm ngày 1 mon 12 mới mẻ thay đổi thanh lịch niên hiệu Khai Nguyên. Như vậy, niên hiệu Khai Nguyên vẹn toàn niên (năm loại nhất) chỉ bao gồm có một mon, là mon 12 năm Quý Sửu. Vì vậy người sáng tác Gia Cát thị (Việt năng lượng điện u linh tập) nhận định rằng khởi nghĩa chính thức vô tháng bốn năm Khai Nguyên loại nhất là ko đúng mực. Trên thực tiễn, mon 12 âm lịch năm Quý Sửu (Khai Nguyên loại nhất) đang được thanh lịch năm dương lịch mới mẻ (714) nên khởi nghĩa Hoan Châu khó khăn rất có thể ra mắt vô năm 713.[12] Tiến sĩ Phạm Lê Huy phản biện rằng qua quýt bia mộ thời Đường khai thác được đã cho thấy ngay lập tức bên dưới niên hiệu Khai Nguyên, người thời này đã coi những mon của năm 713 là nằm trong niên hiệu Khai Nguyên loại nhất. Vì vậy cần thiết rất là cẩn trọng Khi dùng những biên chép của Cựu - Tân Đường thư trình bày riêng rẽ và chủ yếu sử Trung Quốc trình bày cộng đồng nhằm xác lập những điểm mốc cần thiết tương quan cho tới lịch sử dân tộc nước ta, cần thiết nối tiếp dò la tìm tòi những tư liệu nhằm xác lập thời khắc bùng phát khởi nghĩa.[18]

Chung quy lại, lúc này vẫn chưa xuất hiện 1 căn cứ vững chãi nào là xác định thời khắc đúng mực chính thức cuộc khởi nghĩa, rất có thể là ngay lập tức từ thời điểm năm 713 cho tới vài năm hoặc bảy tám năm tiếp sau đó nên những tư liệu hiện tại hành bao hàm cả sách giáo khoa những cấp cho đều ko đúng mực.[19][20]

Xem thêm: many species of plants and animals are in

Diễn biến[sửa | sửa mã nguồn]

Truyện Mai Thúc Loan

Năm Nhâm Tuất (722). (Đường Huyền Tông, năm Khai Nguyên loại 10). Tháng 7, ngày thu. Tại Hoan Châu Mai Thúc Loan lưu giữ lấy châu, tự động xưng đế. Nhà Đường, sai bọn nội thị Dương Tự Húc thanh lịch tiến công, phá huỷ được.

Theo Đường thư, khoảng tầm năm Khai Nguyên (713-741), An Nam đem Mai Thúc Loan bội nghịch, tự động xưng là Hắc đế, chiêu luyện quân 32 châu, ngoài link với những nước Lâm Ấp, Chân Lạp và Kim Lân, lưu giữ vùng hải dương phái mạnh, quân số mang đến 40 vạn. Tư Húc van lơn lên đường tiến công, tuyển mộ 10 vạn quân, cùng theo với Quang Sở Khách tiến thủ quân theo dõi lối cũ của Mã Viện, nhân khi bất ý, sập cho tới tiến công. Thúc Loan sợ hãi nao núng, ko kịp mưu lược tính cơ hội ứng phó, bị bại lớn. Tư Húc mới mẻ chôn những xác bị tiêu diệt cộng đồng vào một trong những điểm, đắp điếm trở nên hình mẫu gò cao (Kình quán), nhằm ghi chiến công của tôi, rồi rút quân về.

Lời cẩn án - Khoảng năm Khai Nguyên (713-741) căn nhà Đường, An Nam đô hộ phủ vẫn còn đó ở Giao Châu, cai trị 12 châu, 59 thị trấn, đều đặt điều những quan tiền thú, tể nhằm cai quản trị (...) khi Mai Thúc Loan khởi lên, thì phủ đô hộ với những châu Phong, Ái, Lục, Diễn ko nghe thấy đem đâu là thuộc sở hữu Mai Thúc Loan đóng góp lưu giữ, vì vậy Mai Thúc Loan thực hiện thế nào là tuy nhiên chiêu luyện được người 32 châu, đem số quân cho tới 40 vạn? Trộm suy nghĩ Thúc Loan chẳng qua quýt tạo được một châu, gia thế cũng nhỏ. Bấy giờ Đường Huyền Tông mến lập công ở biên cương, bọn Tư Húc và Sở Khách thì tận dụng xứ này ở điểm hiểm trở xa xôi xôi, nên mới mẻ phóng đại thanh thế mặt mũi địch nhằm cầu lấy công cán và phong thưởng cơ thôi. Nếu ko nên thế thì sau giáp binh và khu đất đai như vậy, tuy nhiên quân căn nhà Đường mới mẻ thoạt kéo cho tới đang được bộp chộp hãi kinh tan chảy ngay?

Lời chua - Dương Tư Húc: Theo truyện Dương Tư Húc vô Đường thư, Tư Húc là thái giám người Thạch Thành nằm trong La Châu, gốc tích là bọn họ Tô.

Quang Sở Khách (Sử cũ chép Nguyên Sở Khách là lầm): Người Giang Lăng, hồi đầu niên hiệu Khai Nguyên, thanh lịch thực hiện An Nam đô hộ.

Quốc Sử quán triều Nguyễn, Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục, Tiền Biên, Quyển IV.[21]

Cuộc khởi nghĩa nổ rời khỏi bên trên Rú Đụn, hay còn gọi là Hùng Sơn (Nghệ An). Mai Thúc Loan đăng quang vua, lấy hiệu là Mai Hắc Đế. Theo Việt năng lượng điện u linh, Mai Hắc Đế đem mệnh thủy tức là nước, tuy nhiên nước được đại diện là black color. Vì vậy, ông lấy hiệu là Hắc Đế nhằm phù hợp với mệnh của tôi. Một số mối cung cấp cũng cho tới hoặc, ông lấy hiệu là Mai Hắc Đế vì như thế ông được màu domain authority đen sì. Ông cho tới xây trở nên lũy, lập kinh thành Vạn An (thuộc thị xã Nam Đàn hiện tại nay), tích cực kỳ rèn luyện tướng tá sỹ. Cuộc nổi dậy của ông thừa hưởng ứng thoáng rộng ở nội địa và đem cả sự link với Lâm Ấp và Chân Lạp.[22]

Theo sách An Nam chí lược thì vào lúc đầu niên hiệu Khai Nguyên của Huyền Tông, Soái trưởng Giao Châu là Mai Thúc Loan bội nghịch, hiệu xưng là Hắc Đế, ngoài thì kết gửi gắm với quân của Lâm Ấp và Chân Lạp, tụ họp được 30 vạn quân sĩ, lúc lắc cứ nước An Nam. Vua Huyền Tông rời khỏi điều chiếu sai thái giám Tả Giám môn Vệ tướng tá quân là Dương Tư Húc và quan tiền Đô hộ là Quang Sở Khách (sách chép sai trở nên "Nguyên Sở Khách") qua quýt tiến công, cứ làm theo tuyến phố cũ của Mã Viện tiếp cận phá huỷ quân của Loan, hóa học xác bị tiêu diệt đắp điếm trở nên gò rộng lớn, rồi kéo về.[23]

Mai Hắc Đế tiến thủ binh tiến công trở nên Tống Bình (Hà Nội ngày nay), Đô hộ căn nhà Đường là Quang Sở Khách nằm trong đám nằm trong hạ ko kháng cự lại được, nên vứt trở nên chạy về nước. Lực lượng Mai Hắc Đế khi cơ lên tới mức chục vạn quân[24][25].

Mùa thu năm Nhâm Tuất (722), Nhà Đường bèn kêu gọi 10 vạn quân tự tướng tá Dương Tư Húc và Quang Sở Khách thanh lịch đàn áp. Quan quân căn nhà Đường tiến thủ theo dõi lối bờ hải dương Đông Bắc và tiến công trở nên Tống Bình. Sau nhiều trận tiến công tàn khốc kể từ lưu vực sông Hồng cho tới lưu vực sông Lam, ở đầu cuối Mai Hắc Đế thất trận, trở nên Vạn An thất thủ, nghĩa binh vỡ lẽ. Không đương nổi lực lượng xâm lăng, Mai Hắc Đế nên rút vô rừng, sau bị chói rồi thất lạc.

Theo sách Việt sử chi tiêu án thì: Thời căn nhà Đường đem Tống Chi Đễ bị tội đẫy rời khỏi quận Chu Diên, bắt gặp khi Loan bao vây châu Hoan, vua Đường bèn trao cho tới Đễ chức Tổng cai quản nhằm tiến công ông Loan. Đễ mộ được 8 người tráng sĩ khoác áo giáp dày, kéo đến tới chân tình tuy nhiên hô lớn rằng: "Hễ bọn người Lèo hành vi tức thì làm thịt chết"; 700 quân đều phục xuống không đủ can đảm vực lên, mới mẻ bình được.[2]

Tương truyền, nam nhi loại tía của ông là Mai Thúc Huy đăng quang vua tức Mai Thiếu Đế, nối tiếp chống trả những cuộc tiến công trong phòng Đường cho tới năm 723.

Tương truyền kể từ sau cuộc khởi nghĩa này, căn nhà Đường ko bắt dân An Nam đô hộ phủ nộp cống vải vóc từng năm nữa[26]. Tuy nhiên thật nhiều chủ ý của những căn nhà phân tích đều nhận định rằng ko hề tồn bên trên việc cống vải vóc vô lịch sử dân tộc.[9][10]

Nhận định[sửa | sửa mã nguồn]

“ Đương thời nội nằm trong, Mai Hắc Đế ko Chịu đựng bọn ngược lại kiềm thức, cũng chính là người xuất bọn chúng vô đám thổ hào. Việc trở nên thì làm ra Lý Bế Tắc hoặc Triệu Quang Phục, ko trở nên thì thực hiện Phùng Hưng, Mai Thúc Loan. Cho nên nêu rõ ràng rời khỏi, ghi chép nhị chữ lớn "châu dân" là ca tụng việc thực hiện ấy cơ. ”
— Việt sử chi tiêu án, Ngô Thì Sỹ[2]

Tưởng nhớ[sửa | sửa mã nguồn]

Đời sau lưu giữ ơn Mai Hắc Đế, lập thông thường thờ ông phía trên núi Vệ Sơn và vô thung lũng Hùng Sơn. Ngày ni bên trên địa phận thị xã Nam Đàn, thị trấn Nam Đàn đem Khu di tích lịch sử tưởng vọng ông. Một bài xích thơ chữ Hán còn ghi vô Tiên chân báo huấn tân kinh nhằm ở thông thường thờ, ca tụng công đức ông như sau (bản dịch):

Hùng cứ châu Hoan khu đất một vùng,
Vạn An trở nên lũy sương hương thơm xông,
Bốn phương Mai Đế lừng uy đức,
Trăm trận Lý Đường phục võ thuật.
Lam Thủy trăng in, tăm ngạc lặn,
Hùng Sơn bão táp lặng, sương y sĩ ko.
Đường lên đường cống vải vóc kể từ trên đây dứt,
Dân nước đời đời kiếp kiếp tận hưởng phúc cộng đồng.

Ở vùng Nam Đàn, còn lưu giữ lại một bài xích hát chầu văn nói đến việc việc cống trái khoáy vải vóc thời Mai Thúc Loan, trên đây đó là địa thế căn cứ từ từ nhằm một trong những căn nhà phân tích thể hiện chuyện cống trái khoáy vải vóc thanh lịch căn nhà Đường[6], một chuyện ko thể xẩy ra với khoảng cách địa lý rộng lớn 2000 km kể từ Nghệ An cho tới kinh thành Trường An trong những khi Nghệ An ko hề đem như thể vải vóc ngon.[4][15]

Nhớ Khi nội nằm trong Đường triều,
Giang quật cố quốc nhiều điều tởm gai
Sâu trái khoáy vải vóc vì như thế ai vạch lá,
Ngựa hồng trần kể đang được héo hon...

Lễ hội[sửa | sửa mã nguồn]

Lễ hội chủ yếu của thông thường, miếu vua Mai (tại thị xã Nam Đàn và thung lũng Đụn Sơn) được tổ chức triển khai trang trọng vô Rằm mon Giêng, thời Nguyễn từng được xem là Quốc lễ. Người dân Nam Đàn và nhiều điểm vô toàn quốc cũng lập thông thường thờ, tổ chức triển khai cúng giỗ phu nhân và con cái, với mọi tướng tá tài của Mai Hắc Đế.[27]

Đặc biệt ở thị xã Nam Đàn, ngày Rằm mon Bảy còn được quần chúng khu vực ghi nhớ rằng ngày giỗ những nghĩa sỹ của khởi nghĩa Hoan Châu đang được tử trận vì như thế nước, tục gọi là “ngày giỗ trận vong tướng tá sỹ”. Tại chợ Sa Nam trung tâm thị xã Nam Đàn, người dân nghỉ ngơi chợ trước một ngày nhằm sẵn sàng. Những người kinh doanh vô chợ nằm trong hùn chi phí sắm sửa đồ gia dụng lễ nhằm cúng tế những liệt sỹ. Đúng ngày Rằm mon Bảy, hàng trăm bao chuyên chở ngô, nếp rang nổ, hàng trăm xoong cháo được nấu nướng. Người dân bày hàng trăm ngàn cái lá nhiều lên những bàn vô chợ Sa Nam, rồi múc cháo lên cơ, gọi là cháo búp (cháo đặc, múc sập lên lá nhiều thì đem ngọn). Các loại trái cây như thị, nhãn, vải vóc cũng khá được bày rời khỏi, và luôn luôn phải có những đồ gia dụng vàng mã như quần áo, dày dép. Giữa chợ, người tớ dựng một ông Võ Tướng vày nan, phết giấy má cực kỳ đẹp nhất. Các bàn lễ được bày cúng xung xung quanh ông Võ Tướng, cúng hoàn thành thì hóa, những lễ phẩm được phân phát cho tới hành khất và những căn nhà túng bấn. Phong tục này được giữ lại nhiều đời.[27]

Xem thêm: tiếng anh 10 global success unit 3

Tuy thảo luận còn ko chấm dứt về thời khắc khởi nghĩa Mai Thúc Loan nổ ra[18][19][20], năm trước đó, tỉnh Nghệ An đang được trang trọng tổ chức triển khai lễ kỷ niệm 1300 năm khởi nghĩa Hoan Châu (713 - 2013).[28]

Hình hình họa công cộng[sửa | sửa mã nguồn]

Trước 1975, kho Mai Hắc Đế bên trên lối Yersin thị xã Ban Mê Thuột là kho vũ trang đạn dược lớn số 1 ở Tây Nguyên của Quân lực nước ta Cộng hòa, điểm ra mắt nhị trận tiến công rộng lớn của Quân Giải phóng miền Nam nước ta vô Sự khiếu nại Tết Mậu Thân năm 1968[29] và chiến dịch Tây Nguyên năm 1975[30]. Sau 1975, lối Yersin được thay tên trở nên lối Mai Hắc Đế, lúc này là một trong những mặt phố rộng lớn ở phường Tân Thành, trung tâm thành phố Hồ Chí Minh Buôn Ma Thuột.

Để tưởng niệm cho tới ông, trên rất nhiều tỉnh và thành phố Hồ Chí Minh như thủ đô hà nội, Lâm Đồng... đem những tuyến phố và ngôi ngôi trường có tên ông.

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

  • Đại Việt sử ký toàn thư, Ngô Sỹ Liên; Dịch giả: Viện Sử học tập Việt Nam; Nhà Xuất bạn dạng Khoa học tập xã hội thủ đô hà nội, 1993.
  • Việt sử chi tiêu án, Ngô Thì Sĩ, Dịch giả: Hội nước ta Nghiên cứu vãn Liên lạc Văn hóa Á Châu. Nhà Xuất bản: Văn Sử 1991.
  • An Nam chí lược; Lê Tắc; Dịch giả: Ủy ban Phiên dịch Sử liệu Việt Nam; Nhà Xuất bản: Viện Đại học tập Huế 1961.

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ Khi khởi nghĩa ông tự động xưng là Mai Hắc Đế.
  2. ^ a b c d e Việt sử chi tiêu án, Soạn fake Ngô Thì Sĩ; Dịch giả: Hội nước ta Nghiên cứu vãn Liên lạc Văn hóa Á Châu; Nhà Xuất bản: Văn Sử 1991, Chương Ngoại nằm trong Tùy và Đường.
  3. ^ Theo một truyền thuyết, u ông vốn liếng là kẻ làng mạc ven bờ biển Mai Phụ, nằm trong Hoan Châu, ni là xã Mai Phụ, thị trấn Lộc Hà, TP Hà Tĩnh ko ck tuy nhiên ngẫu nhiên tư tưởng. Bị dân làng mạc cười cợt chê, bà xấu xí hổ nuốt nước đôi mắt vứt làng mạc trốn lên đường và phiêu bạt cho tới thôn Ngọc Trừng, Nam Đàn. Ông đem bọn họ u.
  4. ^ a b c d Xuân Ba (2013), Viết nhân 1.300 năm một sự kiện, Báo Tiền Phong, truy vấn ngày 28 mon 8 năm 2020
  5. ^ Phan Huy Lê (2011), “Đôi vấn đề cần trả lời”, Báo Đại biểu nhân dân, truy vấn ngày 28 mon 8 năm 2020
  6. ^ a b Trần Quốc Vượng (2004), “Mai Hắc Đế”, Báo Nhân dân Online, truy vấn ngày 28 mon 8 năm 2020
  7. ^ Lê Mạnh Chiến (2011), Bác vứt từng luận cứ của giới sử học tập nhận định rằng “nạn cống vải” là vẹn toàn nhân thẳng kéo đến cuộc khởi nghĩa Mai Thúc Loan, Tạp chí Văn hóa Nghệ An, truy vấn ngày 28 mon 8 năm 2020[liên kết hỏng]
  8. ^ Nguyễn Ngọc Quang (2017), Tri thức và lương bổng thức của sử học tập (Kỳ 2), Tuần báo Văn Nghệ TP.Sài Gòn số 456, truy vấn ngày 28 mon 8 năm 2020[liên kết hỏng]
  9. ^ a b Lê Mạnh Chiến (2011), “Đôi điều về "Nạn cống vải"”, Báo Đại biểu nhân dân, truy vấn ngày 28 mon 8 năm 2020
  10. ^ a b Lê Hà & Thái Hoàng (2009), Khởi nghĩa Mai Thúc Loan – nhầm lẫn kéo dãn dài và sự trở mặt lịch sử, Tuần báo Văn nghệ thành phố Hồ Chí Minh Xì Gòn số 64 (ngày 28 mon 5 năm 2009) và 65 (ngày 04 mon 6 năm 2009), truy vấn ngày 28 mon 8 năm 2020
  11. ^ Lưu Hú công ty biên (945), “Liệt truyện 134, Hoạn quan tiền, Quyển 184”, Cựu Đường thư. Nguyên văn:开元初，安南首领梅玄成叛，自称“黑帝”。与林邑、真腊国通谋，陷安南府。诏思勖将兵讨。思勖至岭表，鸠募首领子弟兵马十余万，取伏波故道以进，出其不意。玄成遽闻兵至，惶惑计无所出，竟为官军所擒，临阵斩之，尽诛其党与，积尸为京观而
  12. ^ a b Lê Mạnh Chiến (2012), “Phải chăng Khởi nghĩa Mai Thúc Loan bùng phát năm 713?”, Tạp chí Văn hóa Nghệ An, Bản gốc tàng trữ ngày 16 mon 5 năm 2021, truy vấn ngày 28 mon 8 năm 2020
  13. ^ Lưu Hú công ty biên (945), “Quyển 8, Bản kỷ, Huyền Tông thượng”, Cựu Đường thư. Nguyên văn:秋八月丙戌，岭南按察使裴伷先上言安南贼帅梅叔鸾等攻围州县, 遣骠骑将军兼内侍杨, 思勖讨之 (Thu chén nguyệt Bính Tuất, Lĩnh Nam án sát sứ Bùi Trụ Tiên thướng ngôn An Nam tặc súy Mai Thúc Loan đẳng công vi châu thị trấn, khiển phiêu kỵ tướng tá quân kiêm nội thị Dương Tư Húc thảo chi).
  14. ^ Âu Dương Tu công ty biên (1045), “Quyển 5, Bản kỷ, Duệ Tông - Huyền Tông”, Tân Đường thư. Nguyên văn:七月丙戌，安南人梅叔鸾反，伏诛 (Thất nguyệt, Bính Tuất, An Nam nhân Mai Thúc Loan phản, phục tru).
  15. ^ a b Phan Huy Lê (2009), “Khởi nghĩa Mai Thúc Loan-Những yếu tố cần thiết xác minh”, Thư viện số tư liệu nội sinh, Đại học tập vương quốc Hà Nội, Viện Khoa học tập Xã hội Việt Nam: Tạp chí Nghiên cứu vãn Lịch sử, Số 394 (Tháng 2/2009), tr. 3-20
  16. ^ Chu Trọng Huyến (2012), “Có nên khởi nghĩa Mai Thúc Loan ra mắt vô 10 năm (713-722)?”, Tạp chí Văn hóa Nghệ An, truy vấn ngày 28 mon 8 năm 2020[liên kết hỏng]
  17. ^ Gia Cát thị, “Hương Lãm Mai đế ký (bản A.335)”, Tân gắn thêm hiệu bình Việt năng lượng điện u linh tập, tàng trữ bên trên Viện Nghiên cứu vãn Hán Nôm. Nguyên văn:是歳癸丑之夏四月也、時唐玄宗之開元元年也 (Thị tuế quý sửu chi hạ tứ nguyệt dã, thì Đường Huyền Tông chi khai vẹn toàn nguyên niên dã).
  18. ^ a b Phạm Lê Huy (2013), “Một số yếu tố về cách thức luận sử học tập và yếu tố thời khắc bùng phát của khởi nghĩa Mai Thúc Loan”, Tạp chí Văn hóa Nghệ An, Tạp chí Nghiên cứu vãn lịch sử dân tộc Số 4 (444), tr. 55-68, truy vấn ngày 28 mon 8 năm 2020[liên kết hỏng]
  19. ^ a b Lê Mạnh Chiến (2013), “Vài vấn đề cần vấn đáp sau thời điểm phát âm bài xích " Khởi nghĩa Mai Thúc Loan - năm khởi điểm và năm kết thúc" của GS Phan Huy Lê”, Tạp chí Văn hóa Nghệ An, truy vấn ngày 28 mon 8 năm 2020[liên kết hỏng]
  20. ^ a b Đinh Anh Tuấn (2008), “Nhầm lộn trải qua không ít thế kỷ đang được sửa chữa!”, Báo năng lượng điện tử Tiền Phong, truy vấn ngày 28 mon 8 năm 2020
  21. ^ Quốc Sử Quán Triều Nguyễn (1998), Viện Sử Học dịch (biên tập), “Tiền Biên, quyển loại 4”, Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục, Hà Nội: Nhà xuất bạn dạng Giáo dục.
  22. ^ Viện Khoa học tập Xã hội nước ta dịch (1993), “Ngoại kỷ toàn thư, Kỷ nằm trong Tùy, Đường”, Đại Việt sử ký toàn thư, Hội hướng dẫn Tồn Di Sản Chữ Nôm, tr. 8 (4b), truy vấn ngày 28 mon 8 năm 2020. Nguyên văn:壬 戌 唐 玄 宗 隆 基 開 元 十 年. 賊 帥 梅 叔 鸞 㨿 州 稱 黑 帝 外 結 林 邑 真 臘 人 等 眾 號 三 十 萬. 唐 帝 遣 内 侍 左 監 門 衛 將 軍 楊 思 朂 都 護 元 楚 客 討 平 之. (Nhâm Tuất, [Đường Huyền Tông, Long Cơ, Khai Nguyên thập niên]. Tặc soái Mai Thúc Loan cứ châu, xưng Hắc Đế, nước ngoài kết Lâm Ấp, Chân Lạp nhân đẳng, bọn chúng hiệu tam thập vạn. Đường Đế khiển Nội thị mô tả giám môn vệ tướng tá quân Dương Tư Húc, Đô hộ Nguyên Sở Khách thảo bình chi).
  23. ^ An Nam chí lược; Soạn fake Lê Tắc; Ủy ban thông ngôn sử liệu nước ta, 1960; Nhà Xuất bản: Viện Đại học tập Huế 1961; Quyển Đệ tứ.
  24. ^ Việt năng lượng điện u linh.
  25. ^ Theo Tân Đường thư, Dương Tư Húc truyện ghi số quân của Mai Thúc Loan là 40 vạn.
  26. ^ Lê Thúc Thông (1925), Nam sử liệt truyện khảo cứu vãn (I), Tạp chí Nam Phong, Q.17(100), tr. 332-334
  27. ^ a b Đinh Văn Hiến - Lê Anh (2009), “Trở lại cụ thể "cống vải" vô cuộc khởi nghĩa Mai Thúc Loan”, Báo Tiền Phong, truy vấn ngày 28 mon 8 năm 2020
  28. ^ Nguyễn Duy - Doãn Hòa (2013), “Kỷ niệm 1300 năm khởi nghĩa Hoan Châu”, Báo năng lượng điện tử Dân trí, truy vấn ngày 28 mon 8 năm 2020
  29. ^ “Trận tiến công kho Mai Hắc Đế năm 1968”. daklakmuseum.vn. Truy cập ngày 7 mon 10 năm 2021.[liên kết hỏng]
  30. ^ “Trận lấn chiếm kho Mai Hắc Đế năm 1975”. cuuchienbinh.vn. Truy cập ngày 7 mon 10 năm 2021.

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

  • Mai Thúc Loan Lưu trữ 2006-10-08 bên trên Wayback Machine
  • Mai Hắc Đế-bài ghi chép của Trần Quốc Vượng
  • Mai Hắc Đế Lưu trữ 2007-03-17 bên trên Wayback Machine